Ubezpieczeniem społecznym rolników na wniosek (dobrowolnie) może być objęty rolnik prowadzący działalność rolniczą na gruntach o obszarze do 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych, pracujący w gospodarstwie rolnym małżonek lub domownik, który nie jest związany z rolnikiem stosunkiem pracy, jeżeli praca w gospodarstwie rolnym stanowi stałe źródło jego utrzymania oraz rolnik, który przeznaczył grunty prowadzonego gospodarstwa rolnego do zalesienia na zasadach określonych w odrębnych przepisach pod warunkiem, że ww. osoby nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym w ZUS lub zaopatrzeniu emerytalnemu określonemu w odrębnych przepisach i nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty bądź do świadczeń z ubezpieczeń społecznych (zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu stosunku pracy).
Ubezpieczenie powstaje z dniem określonym przez osobę zainteresowaną, nie wcześniej jednak niż z dniem złożenia wniosku. 

Osoby ubezpieczone na wniosek muszą zwracać szczególną uwagę na terminowość opłacania składek oraz konsekwencje wynikające z nieterminowego opłacenia składki. Zgodnie z art.3 ust.4 i art.3a ust.2 pkt.2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity Dz. U. z 2021 r. poz.266) nieopłacenie składki w terminie jest traktowane jako odstąpienie od ubezpieczenia na wniosek chyba, że przed upływem terminu płatności składki rolnik złożył podanie o jego odroczenie albo udowodni, że nieopłacenie składki w ustawowym terminie było skutkiem siły wyższej. Przyjmuje się, że„ siłą wyższą” jest zdarzenie zewnętrzne, niemożliwe do przewidzenia i niemożliwe do zapobieżenia oraz niezawinione przez daną osobę np.: klęska żywiołowa, wypadek, nagła choroba o gwałtownym przebiegu, która uniemożliwiła wykonanie normalnych czynności.
W związku z powyższym rolnik znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej może zwrócić się do właściwej ze względu na siedzibę działalności jednostki KRUS, w której podlega ubezpieczeniu z wnioskiem o odroczenie terminu płatności bieżącej składki. Niemniej, aby podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników wniosek taki winien być złożony przed ustawowym terminem płatności, a wpłata dokonana w nowo ustalonym terminie. Składki opłacone po wyznaczonym terminie powodują ustanie ubezpieczenia i wyłączenie takiej osoby z dobrowolnego ubezpieczenia społecznego rolników.

Rolnik może starać się o przywrócenie ubezpieczenia w KRUS, które może mieć miejsce w nadzwyczajnych sytuacjach. Należy wówczas udowodnić, iż nieterminowe opłacenie składek było skutkiem działania „siły wyższej”.

WAŻNE!
Terminy opłacania składek: 31 stycznia, 30 kwietnia, 31 lipca, 31 października!

Składki na ubezpieczenie społeczne rolników należy opłacać w bankach, placówkach pocztowych albo przelewem elektronicznym. 

W przypadku wpłaty na ubezpieczenie społeczne rolników dokonanej za pośrednictwem innej instytucji niż wyżej wymieniona, za datę zapłaty składki na rachunek Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyjmuje się datę uznania rachunku Kasy. Inne instytucje często przekazują wpłaty z opóźnieniem.

Opracowała:

Urszula Pajor - Zastępca Kierownika Wydziału Ubezpieczeń OR KRUS w Opolu